Ma powstać program przeciwdziałania chorobom otępiennym

Odbyło się posiedzenie podkomisji stałej do spraw zdrowia osób starszych. Tematem były choroby demencyjne oraz sposoby na zmniejszenie dynamiki ich rozwoju. Być może do poprawy sytuacji przyczyni się krajowy program przeciwdziałania chorobom otępiennym, który ma ruszyć w przyszłym roku.

Zahamować dynamikę rozwoju demencji

Przewodniczącą podkomisji jest Alicja Chybicka z KO. Spotkanie zaczęła od przytoczenia danych mówiących o skali zjawiska, jakim są choroby neurodegeneracyjne.

– Największą bolączką wielu senioralnego są choroby demencyjne. To naturalny proces starzenia się mózgu (poza chorobą alzheimera), który występuje u 45 mln osób w skali świata – powiedziała. – Demencja w stopniu lekkim dotyczy już osób z przedziału 65-75 lata, natomiast po 75. roku życia odsetek zdecydowanie rośnie. W przypadku osób mających ponad 85 lata, demencja już dotyczy 50 proc. – dodała.

– Ale możemy temu przeciwdziałać naszym trybem życia. Co powinniśmy robić, aby demencja dotknęła nas jak najpóźniej. To trzy elementy: zdrowa dieta, ruch i trening mózgu – zaznaczyła.

– W Polsce systematycznie zwiększa się liczba osób starszych, co oznacza, że rośnie również problem demencji. Dynamika się zwiększa, przypadki pojawiają się częściej – powiedziała Dagmara Korbasińska-Chwedczuk z Ministerstwa Zdrowia. – W 2019 r. szacowaliśmy, że na chorobę Alzheimera i choroby pokrewne choruje w naszym kraju ok. 585 tys. osób. To jest 1,5 proc. populacji, co nie różni się znacząco od tego, jak to wygląda w Unii Europejskiej – dodała.

Przeprowadzone w Polsce badanie wykazało też, że średnio co szósta osoba w Polsce w wieku powyżej 60. roku życia prezentuje deficyt poznawczy w stopniu nasuwającym podejrzenie otępienia. – Ten udział jest bardzo duży – podkreśliła. Dodała też, że wczesna demencja rozwija się także u osób młodszych.

– Mamy w Polsce proces podwójnego starzenia się ludności. Bardzo wzrasta liczba osób powyżej 80. roku życia i w tej grupie jest najwięcej osób dotkniętych chorobą Alzheimera i chorobami pokrewnymi. To jest największy problem, także problemem jest wzrastająca umieralność z powodu chorób układu nerwowego – dodała.

Można zapobiec chorobom otępiennym

Podkreśliła, że w 45 proc. przypadkach demencji można jej potencjalnie zapobiec. – To pokazuje, jak dużo pracy mamy do wykonania. Ale mamy też szansę na efekty w postaci spowolnienia procesu. To jest bardzo istotne, aby spowalniać proces rozwoju choroby – zaznaczyła.

W jaki sposób można zapobiec? Korbasińska-Chwedczuk wymieniła najważniejsze czynniki ryzyka rozwoju chorób demencyjnych. Są to:

• niższy poziom wykształcenia,
• urazy głowy,
• brak aktywności fizycznej,
• palenie papierosów,
• nadmierne spożycie alkoholu,
• nadciśnienie tętnicze,
• otyłość,
• cukrzycę,
• depresję,
• rzadkie kontakty społeczne,
• zanieczyszczenie powietrza,
• utratę słuchu i wzroku,
• wysoki poziom cholesterolu.

Ponieważ wiele czynników to takie, na które mamy bezpośredni wpływ, to działania prewencyjne są możliwe. – To edukacja, zachęta do korzystania z kasków, uprawianie sportu w każdym wieku i w każdej grupie, ograniczenie spożycia alkoholu poprzez m.in. regulację cen, zapobieganiu nadciśnienia i cukrzycy, skuteczne leczenie depresji, utrzymywanie prawidłowej masy ciała, wykrywanie podwyższonego poziomu cholesterolu, priorytetowe traktowanie miejsc służącym aktywności społecznej, badania przesiewowe narządów wzorku i słuchu i szybkie reagowanie na wykryte zmiany, co sprawi, że mózg lepiej funkcjonuje – wymieniała.

– Pracujemy nad wprowadzeniem narzędzia, które pozwoli wczesne wykrycie chorób otępiennych z zaangażowaniem obiektów POZ – dodała.

Będzie krajowy program przeciwdziałania chorobom otępiennym

Korbasińska-Chwedczuk zapowiedziała, że prowadzone są działania na poziomie rządowym. – Poprosiliśmy Radę Ministrów o zgodę na wpisanie do wykazu prac rządu krajowego programu przeciwdziałania chorobom otępiennym. Kiedy program zostanie przyjęty i opublikowany, będzie można konsolidować działania w tym obszarze, ponieważ będą one musiały dotyczyć nie tylko ochrony zdrowia, co widać było w czynnikach ryzyka, jak m.in. angażowanie w ruch i elementy kultury. Czyli dotyczyć to będzie także innych resortów – powiedziała. Jej zdaniem jest możliwe, aby stało się to w pierwszym kwartale przyszłego roku.

Projekt programu skupia się na działaniach informacyjnych, podnoszących świadomość całego społeczeństwa w kwestii chorób otępiennych. Nie tylko dotyczących osób chorych, ale także ich opiekunów. To także praca ze służbami, jak policja czy straż pożarna, aby mogły identyfikować problemy. – To m.in. problemy zaginięć, nieracjonalnych zachowań. Trzeba odpowiedniej identyfikacji i wrażliwości – zaznaczyła.

Kolejnym elementem programu mają być działania dotyczące wczesnej diagnostyki, żeby osoby jak najwcześniej mogły trafić do specjalistów, co pozwoli wyhamować dynamikę procesu chorobowego. Kolejnymi elementami mają być leczenie, opieka i wsparcie, także wparcie opiekunów i przygotowanie ich do czekających ich zadań. To wreszcie badania i innowacje.

Jak przyznała, w ramach Krajowego Planu Odbudowy podejmowane są duże działania inwestycyjne służące rozwojowi opieki długoterminowej, uruchamiana jest także współpraca między ministrą zdrowia a ministrą rodziny, pracy i polityki społecznej, koordynowana przez ministrę polityki senioralnej.

Działania te są koncentrowane na tym, aby pomoc była jak najbliżej miejsca zamieszkania, aby osobę chorą utrzymać jak najdłużej jej środowisku rodzinnym i społecznym, bo to ono służy jej najlepiej.